Phù Cát là một trong những huyện, thị xã, thành phố trồng dừa nhiều nhất tỉnh Bình Định, diện tích trồng dừa năm 2020 đạt 1.183 ha, chiếm 12,8% so với diện tích dừa toàn tỉnh.
Theo kết quả Tổng điều tra Nông thôn, nông nghiệp và thủy sản năm 2016, diện tích đất trồng cây lâu năm bình quân một hộ có sử dụng ở Phù Cát là 5.312 m2, cao gấp 3 lần so với mức bình quân chung của tỉnh. Với điều kiện khí hậu và thổ nhưỡng đất pha cát phù hợp nên cây dừa phát triển mạnh trên địa bàn huyện, trong đó có cây dừa Xiêm. Có 18/18 xã, thị trấn trên địa bàn huyện đều trồng dừa. Nhiều xã có diện tích dừa trên 100 ha, nhất là các xã phía Tây và Tây Bắc huyện như: Cát Hanh 253 ha, Cát Sơn 199 ha, Cát Lâm 184 ha, Cát Hiệp 136 ha, Cát Trinh 110 ha. Có nhiều vùng quê ở phía Tây và Tây Bắc huyện bóng dừa lan rộng ngút mắt tầm nhìn và tỏa mát quanh năm, vì ở đây, hầu như nhà nào cũng trồng dừa Xiêm, nhà trồng ít nhất cũng đến chục cây, nhà trồng nhiều thì lên đến hơn 200 cây. Dừa Xiêm là loài cây dễ trồng, dễ chăm sóc. Nặng công nhất là khâu làm cỏ xung quanh buồng dừa, phun thuốc phòng trừ sâu hại để dưỡng cho cây có bộ lá xanh tốt. Ngoài phân chuông bón khi mới trồng, mỗi năm bón phân hóa học từ 3 đến 4 lần, chủ yếu dùng phân kali và NPK. Những vùng đất bạc màu thì bón thêm phân đạm, urê và cần tưới nhiều nước, nhất là mùa khô, nắng nóng. Giống dừa Xiêm rất phong phú nhưng ở Phù Cát chủ yếu trồng loại không sa bẹ, vì loài này có bẹ nâng đỡ buồng đảm bảo quả phát triển tốt, không bị rớt xuống đất. Để tiết kiệm chi phí, phần lớn cây giống do bà con tự ươm, với tỷ lệ cây sống đạt được từ 70-75% . Năng suất dừa Xiêm bình quân đạt 190 tạ/ha (tầm 100-120 quả/cây). Cây dừa Xiêm đến 30 tháng tuổi cho thu bói dần, đến năm thứ 5 thì bắt đầu cho năng suất cao và kéo dài đến 50 năm sau. Đến năm 2020, Phù Cát có 1.183 ha dừa, chiếm 34,9% diện tích cây lâu năm toàn huyện và diện tích dừa đứng thứ 4 trong 11 huyện, thị xã, thành phố, chỉ đứng sau Hoài Nhơn, Phù Mỹ và Hoài Ân. Trong đó, dừa Xiêm đạt 992 ha (chiếm 83,9% so với diện tích cây dừa trồng trên địa bàn huyện). Năm 2020, cây dừa Xiêm cho sản phẩm với 17.749,3 tấn, chiếm 84,9% sản lượng dừa toàn huyện Phù Cát. Dừa Xiêm có vị ngọt thanh và mát nên có giá trị cao gấp 3 lần so với dừa thường. Với giá dừa được thương lái thu mua tại gốc 6.000 đồng/trái vào mùa mưa, 10.000-12.000 đồng/trái vào mùa nắng và Lễ, Tết thì mỗi năm bà con thu nhập bình quân 1 triệu đồng/cây/năm. Trong tình hình dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp hiện nay, môi trường sống an lành ở nông thôn ngày càng thu hút nhiều người có thu nhập khá ở thành thị hướng tới. Một ngôi nhà vườn với những hàng dừa Xiêm thẳng tắp đem lại thu nhập tầm 5 triệu đồng/sào/tháng là niềm mơ ước của bao người, góp phần nâng cao thu nhập, giải quyết quyết làm và an sinh xã hội tại địa phương./.
Tác giả bài viết: Nguyễn Thị Minh Huyền - Chi cục Thống kê huyện Phù Cát