Muối là một trong những sản phẩm công nghiệp chủ yếu của huyện Phù Cát. Năm 2022, toàn huyện có 57 ha sản xuất muối, tập trung toàn bộ ở thôn Đức Phổ 1 và Đức Phổ 2 thuộc xã Cát Minh ven đầm Đề Gi, trong đó có 16 ha sản xuất theo công nghệ làm muối trải bạt.
Những ô muối trải bạt tại ruộng muối xã Cát Minh
      Với hàm lượng NaCl cao, hàm lượng Magiê, Canxi và Sunfat thấp, vị đậm mà dịu, hương thơm nhẹ và có màu trắng sáng rất độc đáo nên từ lâu đời nay, muối Đề Gi đã nổi tiếng ở nhiều nơi trên cả nước. Ngày 23/12/2020, tại Quyết định số 109255/QĐ-SHTT, Cục sở hữu trí tuệ đã cấp Văn bằng bảo hộ nhãn hiệu chứng nhận “Muối Đề Gi” tạo điều kiện quảng bá thương hiệu.
      Trước kia, khi mô hình làm muối trên bạt nhựa chưa ra đời thì người dân chủ yếu là làm muối sạch trên ruộng đất. Tuy nhiên mô hình truyền thống này tồn tại những hạn chế như độ sạch không cao, dễ bị dính cát và bẩn, đồng thời năng suất thu hoạch thấp, khó thu hoạch. Từ năm 2015, nhằm nâng cao năng suất và chất lượng muối, người dân chuyển đổi từ sản xuất muối theo hình thức truyền thống sang sản xuất muối sạch theo công nghệ trải bạt. Mô hình này có các bước ban đầu từ khi đưa nước mặn vào các ô ruộng muối để chứa giống như sản xuất muối truyền thống, nhưng khi nước mặn đã được cô dần và chứa trong ô kết tinh cuối cùng không phơi ở trên ô ruộng đất nữa mà phơi trực tiếp trên bạt.
      Muối được sản xuất ở các ruộng lót bạt chống thấm có sản lượng tăng hơn 20-30% so với ruộng đất truyền thống, nhất là khi gặp những cơn mưa trái mùa nhiều như năm nay. Nhờ các ô trải bạt, chống thấm  mà lượng nước đã đủ độ bão hòa ở các ô kết tinh không bị thấm xuống đất nên hạn chế hao hụt sản lượng.
      Ông Giáp Thanh Hùng, một diêm dân làm muối lâu năm tại xã Cát Minh cho biết: sản xuất muối theo phương thức trải bạt cho ra hạt muối trắng sáng, hạt đều, ít tạp chất lại bán được giá cao. So sánh giá hiện nay, 1 bao muối sạch 53 kg có giá 140.000 đồng/bao, trong khi đó giá muối thường là 130.000 đồng/bao. Bên cạnh đó, làm muối trải bạt giúp diêm dân giảm mức đầu tư thuê lao động và rút ngắn thời gian sản xuất.
      Hiện nay, toàn huyện Phù Cát có 350 hộ sản xuất muối. Thời vụ sản xuất bắt đầu từ cuối tháng Giêng đến Rằm tháng Tám âm lịch. Nghề làm muối khá vất vả vì công việc sớm trưa sương nắng, gánh vác nặng nhọc mà giá cả phụ thuộc nhiều vào thời tiết. Nếu tính chi phí hao mòn dần của mô tơ giếng bơm, tấm bạt, điện và dụng cụ quang gánh, bao bì … thì nghề làm muối có thu nhập thấp.
      Năm nay, thời tiết ở Phù Cát có mưa nhiều hơn mọi năm, sản lượng muối thấp nên giá tăng dần và đạt gần 2.500 đồng/kg, cao hơn mọi năm hơn 1.000 đồng/kg. Hy vọng trong thời gian tới, khi thương hiệu Muối Đề Gi được quảng bá rộng rãi, được bảo hộ độc quyền, không bị lạm dụng danh tiếng mà giả mạo phát triển một cách tràn lan. Uy tín chất lượng ngày càng được tăng lên, người tiêu dùng ưa chuộng nhiều, hộ gia đình có thể đầu tư chế biến các sản phẩm muối từ Muối Đề Gi như muối sấy các loại dùng trong nước và xuất khẩu…Khi đó, giá muối Đề Gi tăng lên đem lại thu nhập khá nâng cao đời sống bà con diêm dân./.
 

Tác giả bài viết: Nguyễn Phước Thắng - Chi cục trưởng Chi cục Thống kê huyện Phù Cát